آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

قبل از آغاز نگارش مقاله به صفحه "دستورالعمل هایی برای نویسندگان"  که در بیشتر مجلات علمی معتبر وجود دارد، مراجعه کنید. ترتیب مقاله و اصول نگارش علمی مقاله به شرح زیر می باشد:

مقدمه

مقدمه اولین بخش در اصول نوشتن مقاله پژوهشی بعد از عنوان و چکیده است. مقدمه معمولا کوتاه بوده و اطلاعاتی دقیق در مورد حیطه مقاله ارائه می دهد (منطق و هدف مطالعه). در این بخش باید زمینه مطالعه (دانش پایه موجود)، اهمیت و اهداف آن شرح داده شود. مقدمه باید به دقت به تعریف یا توصیف سوالات/فرضیه های پژوهشی مورد آزمون بپردازد.

 روش شناسی(متودولوژی)

اعتبار یا عدم اعتبار یک مطالعه بر اساس نوع روش شناسی به کار رفته قضاوت می شود. بخش روش شناسی باید دارای جزئیات کامل بوده و به سایر ارزیابان کمک کند در شرایط مورد نظر خود این مطالعه را تکرار نمایند. بخش روش شناسی از دو بخش تشکیل می شود: "مواد" و "روش ها".

بخش "مواد" به سوال زیر پاسخ می دهد:

- چه کسی/چه چیزی ارزیابی شده است؟ (انسان ها، حیوانات، اجساد، بافت ها)
- چه مداخلاتی به کار رفته است (خوراکی، تزریق، گازهای استنشاقی)؟
- در این مطالعه چه ابزارهایی استفاده شده است؟ (HPLC، شمارش هموگلوبین)

بخش "روش ها" اطلاعاتی در مورد دستکاری آزمودنی ها برای پاسخ به سوال پژوهشی، نوع اندازه گیری ها و محاسبات و نحوه مدیریت و تحلیل داده ها ارائه می دهد. سایر مولفه های مهم که باید در بخش روش ها توصیف شوند در ادامه مشخص شده اند.

بهتر است به چک لیست های موجود مانند "تقویت گزارش دهی مطالعات مشاهده ای در اپیدمیولوژی" (STROBE ) که برای مطالعات مشاهده ای و تکمیل بخش روش شناسی طراحی شده اند مراجعه کنید. چک لیست های مشابهی برای گزارش دهی مطالعات مداخله ای، مرورها سیستماتیک و مطالعات کیفی وجود دارد.

نگارش علمی مقاله هایی که نتایج کارآزمایی های بالینی با گمارش تصادفی را ارائه می نمایند باید بر اساس ابلاغیه CONSORT تمام اطلاعات لازم در مورد تمام مولفه های مهم مطالعه شامل پروتکل، گمارش مداخلات (روش های گمارش تصادفی، مخفی سازی گمارش در گروه های درمان) و روش های پنهان سازی (کورسازی) را ارائه نمایند. همچنین لازم است به این موضوع اشاره شود که تاییدیه کمیته اخلاق محلی/موسسه ای برای پروتکل پژوهشی اخذ شده است. تمام مطالعات بالینی باید در مرکز ثبت کارآمایی های بالینی ثبت شوند و شماره ثبت باید در بخش مواد و روش ها قید شود.

زیربخش های روش شناسی

- طرح پژوهش
- شرایط پژوهش
- انتخاب شرکت کنندگان (معیارهای ورود و خروج)
- محاسبه اندازه نمونه و تکنیک های نمونه گیری 
- متغیرهای مطالعه و روش های اندازه گیری آنها
- گردآوری داده و فرآیند مدیریت داده
- داده های مفقود به سبب ریزش یا عدم دسترسی به بیماران برای پیگیری
- مقیاس های پیامدی: اولیه و ثانویه
- روش های آماری و مدیریت داده
- رهنمودهای اخلاقی که توسط ارزیابان رعایت شده است

در بخش روش ها باید به رهنمودهای اخلاقی هر کشور یا منطقه اشاره شده و کاملا مطابق با آن باشد. به عنوان مثال در رابطه با مطالعه ای که در هندوستان بر روی آزمودنی های انسانی انجام می شود، رهنمودهای اخلاقی ICMR با محوریت مطالعات زیست پزشکی بر روی آزمودنی های انسانی، بهترین منبع برای ارجاع است. برای آزمایش هایی که بر روی حیوانات آزمایشگاهی انجام می شوند، رهنمودهای ICMR با محوریت استفاده از حیوانات در مطالعات علمی/رهنمودهای INSA برای درمان و استفاده از حیوانات در مطالعات علمی یا رهنمودهای کمیته با هدف کنترل و نظارت بر آزمایش های حیوانی (CPCSEA) باید رعایت شوند.

آخرین زیرمولفه بخش روش شناسی مربوط به مدیریت داده و تحلیل های آماری است. لازم است نشان دهیم که در مقاله به چه روش از کیفیت داده ها اطمینان حاصل شده است – برای مدیریت داده ها از روش ورود داده های منفرد استفاده شده و یا ورود داده های دوگانه. نویسندگان باید مشخص نمایند که آیا به عنوان بخشی از روش مدیریت داده از بررسی سازگاری یا بررسی تصادفی استفاده شده است. همچنین لازم است نام نرم افزار آماری همراه با مراجع مناسب که برای ورود و تحلیل داده ها به کار رفته است مشخص شود. متغیرهای پیامدی باید به دقت در مقاله مشخص شده و آزمون های آماری مناسب بر اساس هدف مطالعه به کار روند. بهتر است مقادیر p دقیق که در طی تحلیل به دست آمده است قید شود و در صورت نیاز فاصله اطمینان نیز درج شود.
بخش روش شناسی همیشه به زبان گذشته نوشته می شود و باید به صورت منظم، به ترتیب و به صورت منطقی ارائه شود.

نتایج

نگارش بخش نتایج آسان ترین بخش مقاله نویسی است. در این بخش ابتدا باید یافته های مداخله/مشاهده ارائه شود. معمولا بخش نتایج از سه قسمت تشکیل می شود: متن، جداول و نمودارها. از متن برای ارائه اطلاعات خاص  برجسته سازی ابعاد مهم اشکال و جداول استفاده می شود و به همین دلیل در متن باید از تکرار غیرضروری داده های موجود در جداول و تصاویر پرهیز شود. تنها مشاهدات مهم باید مورد تاکید یا خلاصه سازی قرار بگیرند. نیازی به ارائه همان داده ها و اطلاعات در جداول و تصاویر وجود ندارد. برای گزارش مقادیر مولفه هایی که عمدتا به صورت گسترده مطالعه می شوند مانند کلسترول، گلوکز خون، اوره خون و کراتینین، مقدار باید بر اساس سیستم بین المللی واحدها (SI ) گزارش شود. نتایج باید به صورت ساده، منطقی و با رعایت نظم و ترتیب ارائه شوند تا اهداف پروژه های پژوهشی تحقق یابد. در بخش بعد به جزئیات ترسیم جداول و اشکال اشاره خواهیم کرد.

بحث

نگارش بخش بحث یکی از دشوارترین بخش های مقاله نویسی است. این بخش به مقاله شما ارزش بخشیده و این مطالعه را با مطالعه سایر دانشمندان مقایسه می نماید. این بخش مربوط به تفسیر (یافته های مشابه/همخوان با سایر مطالعات یا متفاوت با مواردی که در ادبیات پژوهشی گزارش شده است) نتایج بدون تکرار اطلاعاتی است که در بخش نتایج ارائه شده است. این بخش مربوط به مرور نقش این مشاهدات در افزایش غنای ادبیات علمی موجود، ارائه توضیح برای یافته ها، مقایسه یافته های مطالعه با سایر ادبیات ها و بحث در مورد محدودیت ها و در صورت امکان پیشنهاداتی برای مطالعات آتی است. بخش بحث معمولا با ارائه خلاصه کوتاه پایان می یابد.

نویسندگان باید از ارائه اطلاعات و اظهارات کلی که در مطالعه حاضر به دست نیامده اند به عنوان نتیجه گیری خودداری نمایند. گاهی بر اساس نوع نتایج، نویسندگان می توانند در حوزه مربوطه پیشنهاداتی برای مطالعات آتی مطرح نمایند. این پیشنهادات نیز در انتهای بخش بحث درج می شوند. در نگارش بخش بحث باید نهایت دقت و احتیاط به کار رود، زیرا این بخش به مقاله شما ارزش و اعتبار می بخشد.

تقدیر و تشکر

افرادی که واجد معیارهای لازم برای نویسندگی نیستند باید مورد تقدیر و تشکر قرار بگیرند. تقدیر و تشکر باید کوتاه بوده و صرفا با هدف قدردانی از همکاری های علمی یا  فنی و حمایت مالی نوشته شود. نیازی نیست از افراد به سبب ارائه امکانات اداری تشکر شود و بدون مشارکت در محتوای علمی، نیازی به تشکر از کمک هایی که برای آماده سازی مقالات انجام شده اند وجود ندارد. 

مراجع

تعداد کل منابع یا مراجع وابسته به نوع و ماهیت مقاله خواهد بود. معمولا بهتر است برای راهنمایی بهتر به صفحه "دستورالعمل هایی برای نویسندگان" مراجعه کنید. منابع باید بر اساس ترتیبی که در متن اصلی به آنها اشاره شده است شماره گذاری شده و در انتهای مقاله مشخص شوند. سبک منابع نویسی وابسته به نوع مجله است؛ بنابراین قبل از نوشتن بخش منابع توجه ویژه ای به این موضوع داشته باشید. شکل زیر مولفه های یک مقاله علمی را نشان می دهد.

ترتیب مقاله و مولفه های آن

در صورت داشتن هرگونه سوال و یا نیاز به مشاوره در زمینه نگارش علمی مقاله با آکادمی ابن سینا در ارتباط باشید.